Lễ vật mâm cúng rằm tháng giêng đơn giản cần những gì?

Lễ cúng rằm tháng giêng là lễ cúng lễ vào đêm trăng rằm của tháng đầu tiên trong năm. Đây là một lễ cúng vô cùng quan trọng đối với người dân Việt, bởi đây là dịp để mọi người sum vầy bên gia đình, cùng nhau thành tâm cầu khấn, tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên. Đây là một lễ cúng không quá cầu kỳ nhưng không phải ai cũng biết cách chuẩn bị đầy đủ. Sau đây chúng ta hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về các lễ vật trên mâm cúng và ý nghĩa đằng sau nó.

Ý nghĩa của Rằm tháng giêng

Rằm tháng giêng được xem là một trong 4 ngày rằm lớn nhất trong năm, được diễn ra vào ngày 15 tháng 1 Âm lịch. Đây là ngày rằm rất đặc biệt bởi là ngày đầu tiên trong năm đón trăng tròn, đồng thời cũng trùng với lễ Thượng Nguyên hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu. Đây là ngày lễ hội không chỉ của Việt Nam mà còn của nhiều nước khác như Trung Quốc, Hàn Quốc. Từ “Nguyên” mang nghĩa là thứ nhất, còn “Tiêu” mang nghĩa là đêm, tức là đêm trăng rằm thứ nhất. Trong một năm có 3 ngày trăng rằm quan trọng nhất. Rằm tháng bảy ta gọi là “Tết Trung Nguyên”, rằm tháng mười gọi là “Tết Hạ Nguyên” thì rằm tháng giêng được gọi là Tết Thượng Nguyên.

Vì vậy mọi người đều cho rằng đây là thời điểm thích hợp nhất để chúng ta cầu sự may mắn và bình an cho cả một năm. Ngày lễ này không chỉ là ngày lễ lớn đối với các gia đình thờ ông bà tổ tiên, mà còn là ngày lễ lớn đối với các người theo đạo Phật. Vào ngày này, mọi người thường đến chùa chiền lễ Phật, cầu sự bình an, thuận lợi, phát triển, đủ đầy. 

Chuẩn bị mâm cúng rằm tháng giêng như thế nào?

Tết nguyên tiêu không chỉ là cái tết của những gia đình Việt thông thường mà còn là ngày đại lễ của những tăng nhi, phật tử. Vì vậy, đối với những người không theo đạo phật, ta sẽ chuẩn bị một mâm lễ khác, còn đối với người theo đạo phật thì ta lại phải chuẩn bị một mâm lễ khác. Một bên sẽ là mâm lễ mặn, một bên sẽ là mâm lễ chay. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về hai mâm lễ này ngay sau đây.

Mâm cúng Phật ngày rằm tháng Giêng

Những gia đình theo đạo phật và có bàn thờ phật trong nhà thường sẽ sắm mâm lễ cúng rằm tháng Giêng chay. Điều này giúp cho gia chủ cầu sự may mắn, bình yên đến với gia đình mình. Lễ cúng chay rằm tháng giêng sẽ gồm những lễ vật sau đây:

• Mâm ngũ quả
• Xôi hoặc chè
• Một bình hoa
• Bánh kẹo
• 1 mâm cơm chay 

Mâm cơm chay có thể khác nhau tùy vào điều kiện và sở thích của mỗi gia đình. Tuy nhiên, dù ít hay nhiều món, thì cũng cần chú ý sự hài hòa, tươm tất của mâm cơm. Trong ngũ hành, vạn vật được quy vào 5 hành đó là hành Mộc, hành Hỏa, hành Thủy, hành Thổ, hành Kim.

Vì vật trong mâm cúng Phật tết Nguyên Tiêu, cũng cần chú ý các món ăn có đủ màu sắc của 5 hành này. Nên chuẩn bị những món màu đỏ thể hiện cho hành Hỏa, chọn những món màu xanh thể hiện cho hành Mộc, những món màu trắng thể hiện cho hành Thủy, còn màu đen thể hiện cho hành Thổ và màu vàng thể hiện cho hành Kim. Như vậy mới tạo được một mâm cúng Phật vào rằm tháng Giêng một cách hài hòa và đầy đủ nhất.

Mâm cúng rằm tháng Giêng trên bàn thờ gia tiên

Nếu các gia đình theo đạo Phật chuẩn bị một mâm cơm chay thì các các gia đình không theo đạo Phật khác sẽ chuẩn bị lễ cúng rằm tháng Giêng cho ông bà tổ tiên, cho các vị thần linh trong gia đình của mình. Mâm cơm cúng này cũng rất quen thuộc vì rất giống với những mâm cúng ngày tết. Tùy từng gia đình mà chuẩn bị mâm cơm khác nhau. Sau đây là các món ăn phổ biến trong mâm cúng rằm tháng Giêng của người Việt xưa.

• Canh măng (có thể ninh với xương heo hoặc gà)
• Canh bóng
• Miến
• Canh mọc
• Thịt gà luộc
• Giò chả hoặc nem
• Hành muối
• Bánh chưng
• Thịt đông

Mỗi món ăn trong mâm cơm cúng đều mang một ý nghĩa riêng của nó. Ví dụ bánh chưng thể hiện ý nghĩa cho sự nảy nở, tốt lành, vuông vắn, tròn đầy. Dưa hành đại diện cho phần Dương, còn thịt lợn sẽ đại diện cho phần Âm. Ở bất kỳ đâu thì Âm Dương luôn cần được hòa hợp. Vậy nên trong mâm cúng rằm tháng giêng; không thể thiếu được hai món ăn này. Bên cạnh đó, mâm cơm còn cần có sự đầy đủ của mọi gia vị. Có vị chua của hành muối, vị ngọt của bánh, vị cay của ớt, vị mặn của nước mắm. Như vậy thì mâm cúng của gia đình mới đủ đầy để cầu mong sự viên mãn, hạnh phúc.

Ngoài những món ăn trong mâm cơm cúng rằm tháng giêng kể trên, thì ta cũng không thể quên được những đồ lễ khác như:

• Rượu, nước, trà

• Trầu cau

• Đèn, nến

• Vàng mã

• Hương, nhang

• Bánh kẹo

• Trái cây

• Bình hoa tươi

Những điều không nên làm trong mâm cúng tết Nguyên Tiêu

Không dùng hoa giả, trái cây giả

Hoa giả, trái cây giả được nhiều gia đình sử đặt lên bàn thờ. Bởi đây là những món đồ nhìn rất bắt mắt, đặc biệt là giá thành rẻ mà lại dùng lâu, không lo hư hỏng. Tuy nhiên, việc làm này lại vô tình phạm phải sự kiêng kỵ trong lễ cúng. Thờ cúng là phải dùng những lễ vật thật. Không nhất thiết cần bày biện mâm cúng hoành tráng, quan trọng nhất vẫn là cái tâm của mình. Chứ không thể vì cái đẹp mắt, cái rẻ mà để những đồ giả lên mâm cúng.

Không dùng đồ chay giả mặn

Với những gia đình theo đạo Phật hoặc những gia đình không theo đạo nhưng vẫn muốn làm một mâm cúng chay để giảm đi sự sát sinh của mình, thì không nên dâng lên bàn thứ đồ chay giả mặn. Bởi đồ chay giả mặn có hình thức bên ngoài vẫn là đồ mặn bình thường. Vì vậy không mang đến sự thanh tịnh, không thể hiện lòng thành của gia chủ.

Không đốt nhiều vàng mã

Trong bất cứ nghi lễ nào của nhân dân ta đều có nghi thức đốt vàng mã. Điều này cũng mang một ý nghĩa tốt đẹp rằng muốn tưởng nhớ đến những người đã khuất. Tuy nhiên việc này sẽ tốt khi chỉ dừng lại ở việc đốt ít vàng mã mang ý nghĩa tượng trưng chứ không đốt ồ ạt, đốt vô tội vạ như nhiều người hiện nay. Ở nhiều gia đình, chùa chiền, ta thấy được hình ảnh đốt vàng mã với khói bụi nghi ngút. Điều này không mang lại lợi ích; mà còn để lại nhiều hậu quả điển hình như làm ô nhiễm môi trường; làm lãng phí tiền của, người dân nên mê tín dị đoan.

Trong đạo Phật, việc đốt vàng mã cho những người đã mất là không có. Đạo phật không hề cổ xúy cho việc này. Niềm tin vô căn cứ đã biến một nghi thức tốt đẹp trở nên xấu xí hơn bao giờ hết. Vậy nên hãy khấn vái tổ tiên, thần phật bằng tấm lòng thành kính là đủ.

Dọn dẹp bàn thờ

Các gia đình cần lau dọn bàn thờ trong nhà mình. Khi lau dọn cần cẩn thận, không làm xê dịch bát hương. Trước khi lau dọn cần thắp 1 nén hương để khấn xin ông bà tổ tiên, thần linh, thổ địa cho phép mình được lau dọn bàn thờ.

Không cúng thủ lợn

Các gia đình có thể cúng cả đồ chay và đồ mặn trong mâm cúng rằm tháng Giêng. Nhiều gia đình muốn làm một mâm cúng thật hoành tráng; nên đã dùng thủ lợn như một lễ vật thể hiện sự đầy đủ của gia đình. Nhưng dùng thủ lợn là điều không đúng. Lợn là loài vật biểu trưng cho sự phồn thực, sự nhàn nhã và sung túc.

Tuy nhiên, lợn cũng là loài vật biểu tượng cho thói phàm ăn, tục uống. Bên cạnh đó, nếu cúng thủ lợn có nghĩa là gia đình bạn đã sát sinh trong năm mới. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự may mắn, vận phúc của cả gia đình trong năm.

Lưu ý khi thắp hương cúng vào ngày rằm tháng Giêng

– Khi thắp hương, ta cần chú ý thắp theo số lẻ. Bởi số lẻ là những con số tượng trưng cho phần âm. Vì vậy, cần thắp 1, 3, 5, 7 hoặc 9 nén hương vào mỗi bát hương; với ý nghĩa hướng về những người ở cõi âm như ông bà tổ tiên của gia đình nhà bạn.

– Trang phục khi cúng cũng cần lưu ý, tránh mặc những trang phục phản cảm, hở hang. Con trai nên mặc áo sơ vin, con gái có thể mặc váy; nhưng tránh váy ngắn đến quá đầu gối hoặc áo hở hang. Đầu tóc cần gọn gàng, sạch sẽ, không để tóc xõa gây vướng víu mất mỹ quan. 

– Khi khấn vái cần phải rõ ràng, rành mạch. Dùng lòng thành tâm để thể hiện sự cung kính, tôn trọng với ông bà tổ tiên.

Mâm cúng rằm tháng Giêng là một mâm cúng không quá cầu kỳ để chuẩn bị; nhưng cần sự thành tâm, sự cẩn thận của gia đình. Để không mất nhiều thời gian mà vẫn chuẩn bị được một mâm cúng đầy đủ; hãy tham khảo Dịch vụ cung cấp mâm cúng của thương hiệu Đồ Cúng Nhân Tâm. Đây là một thương hiệu được nhiều người tin tưởng. Nơi bạn có thể dễ dàng đặt những mâm cúng đầy đủ, chất lượng và đẹp mắt nhất. Những đồ lễ vật của đơn vị luôn được chuẩn bị một cách chu đáo, sạch sẽ, chất lượng với một giá cả hợp lý, phải chăng.

Hãy bắt đầu một năm mới an khang, thịnh vượng, phát tài phát lộc bằng một mâm cúng đầy đủ, chất lượng với tất cả lòng thành của bạn.